Atipik Benler ve Maliğn Melanom; Risk Faktörleri
Atipik Benler ve Maliğn Melanom; Risk Faktörleri
Prof. Dr. Sıdıka Kurul
Yaygın olarak displastik veya atipik ben olarak adlandırılan displastik nevüsler ile maliğn melanom arasında klinik ilişki kuşkusu vardır. Atipik benler iyi huylu renkli lezyonlar olmalarına rağmen, maliğn melanomun klinik karakteristiklerini gösterebilir. Atipik benlerin çoğunluğu insanlar için herhangi bir risk oluşturmasa da, cilt kanserini erken tespit ve etkili bir şekilde tedavi etmek için güneş hasarı ve kendini kendine deri muayenesi eğitimiyle birlikte uygun tarama ve erken teşhis en önemli adımlar arasındadır.
Sık rastlanan (sıradan,masum ) benler ve displastik nevus ?
Sıradan bir ben, melanositlerin (pigment hücreleri) kümeler halinde büyümesiyle
gelişen bir cilt lezyonudur. Bazı ülkelerde,ortalama bir genç yetişkinin
vücudunda yaklaşık 10-40 ben bulunabilir. Sıradan benler simetrik, yuvarlak
veya ovaldir; genellikle bronz ten renginde,
kahverengi veya güneş görmeyen yerlerdeki ten rengindedir ve 3-5 mm çapındadır. Bu benlerin düzenli, keskin ve
iyi tanımlanmış sınırları vardır ve görünümleri tekdüzedir. Sıradan benlerin
yeri genellikle yüz, gövde, kollar ve bacaklar gibi güneşe maruz kalan
alanlarda yoğunlaşır. Çok
sayıda beni olan kişilerde melanom gelişme riski daha yüksektir, “nasıl
olsa çok benim var ruh hali içinde “ içinde olan kişi ,mevcut bende ortaya çıkan değişimi veya yeni gelişen pigmente lezyonu
fark etmeyebilir.
Displastik nevus,melanom?
Çıplak gözle, displastik
nevüs ile erken evre melanom arasındaki farkı belirlemek zor olabilir.
Displastik nevuslu hastalarda ,40 yaşından sonra bir benin boyutu, şekli
ve/veya rengi değişirse veya yeni bir ben ortaya çıkarsa dermatoloğa
başvurmaları önerilir. Klinik ve dermoskopik bulgulara göre benin alınması
gerekebilir.
Displastik nevüsler tipik
olarak asimetriktir; düzensiz veya iyi belirlenemeyen sınırlara sahiptir; ten renginde, kahverengi, siyah veya alaca
renkli olabilir; tipik olarak 5mm den daha büyüktür; vücuttaki diğer benlerden
farklı görünür Atipik benler genellikle
sırt, göğüs, karın, ekstremite ve kafa derisinde görülürse de , vücudun herhangi bir yerinde görünebilir.
Atipik bir benin melanomaya dönüşeceği kesin olmamakla birlikte, melanomun
atipik bir ben zemininden gelişmesi nadir değildir.
Atipik Bir Ben Melanom'a
Dönüşebilir mi?
Evet - ancak çoğu displastik nevüs melanoma dönüşmez. Çoğu atipik ben türü zamanla stabil kalır. Beş veya daha fazla displastik nevusu olan hastalarda melanom gelişme olasılığı, atipik benleri olmayan bireylere göre 10 kat daha fazladır. Vücuttaki displastik nevüs sayısı ne kadar fazlaysa, melanom gelişimi de o kadar olasıdır. Melanom riski, aşırı açık tenli ve vücutta belirgin çillenme olan hastalarda en fazladır - zamanla aşırı, korunmasız güneşe maruz kalmanın yaygın bir işareti-.
Displastik Nevus Sendrom (DNS)
Displastik nevus sendromu
(DNS) veya ailesel atipik çoklu mol -melanom (FAMMM) sendromu, vücutta çok
sayıda atipik ben üreten kalıtsal bir durumdur. Bu duruma sahip bireylerin
yaşamları boyunca melanom geliştirme riski giderek artmaktadır ve bu
nedenle bir dermatolog tarafından
düzenli olarak taranmaları gerekir. Atipik benlerin taranması sırasında, atipik
benlerde herhangi bir gelişme, değişiklik veya büyümenin tespit edilmesine
yardımcı olmak için dijital dermoskopi vb araçlar ile tüm vücut fotoğrafları da
çekilebilir,benler numaralanır,ve fotoğraflar üzerinden kontrol yapılrı,yeni
çıkan bir pigmente lezyon kolaylıkla fark edilir. DNS'lu hastalara ayrıca
dermatoloji randevuları arasındaki sürede kendi kendine deri muayenesi eğitimi
verilir ve ayda bir bu kontrolü yapmaları tavsiye edilir.
Atipik ben çıkarılmalı mıdır?
Atipik benler, normal
benlere göre melanoma dönüşme
olasılıkları daha yüksek olduğu için kanser öncüsü gibi kabul edilebilir. Bununla
birlikte, atipik benleri olan her insanda melanom geliştirmeyecektir. Aslında,
hem sıradan hem de atipik olan çoğu ben asla kansere dönüşmez, kansere öncülük
yapmaz. Hal böyle olunca tüm displastik
nevüslerin cerrahisi ile alınması gereksizdir. Atipik
benleri olan önemli sayıda vakada, normal deriden melanom gelişir. Bununla
birlikte, displastik nevüsler de dahil olmak üzere tüm ben tiplerinin
profesyonel olarak taranması
ve izlenmesi, kanserli benlerin erken evrelerde saptanması ve etkili
tedavisi için anahtardır.
Hangi Faktörler Melanom
Şansını Artırır?
Melanom tipik olarak
genetik, çevresel ve konak faktörlerinin bir kombinasyonundan kaynaklanır. Melanom için en yaygın çevresel risk faktörü,
güneşe korunmasız maruz kalma, bronzlaşma, ömür boyu güneşe maruz kalma veya
şiddetli güneş yanıkları nedeniyle ultraviyole (UV) radyasyondur. Yüksek sayıda displastik nevüs, önemli bir
konak risk faktörüdür. Ek konak faktörleri arasında artan çillenme;
zayıf bronzlaşma yeteneği; açık renkli ten; açık saç ve göz rengi; ve ailede
melanom öyküsü. Melanomdan korunmanın en iyi yolu, güneş ışığına maruz kalmayı
sınırlamak ve güneş bakımı konusunda uygun bir rutin uygulamaktır.
Displastik nevusu olanlar
ne yapmalı ?
Displastik nevüsleri olan
ve olmayan kişiler, cildini güneşten korumalı, solaryum ve güneş lambaları
kullanmaktan kaçınmalıdır. Etkili güneş koruması ve UV koruması, displastik
nevüsleri olanlar için daha da önemlidir. Bir veya daha fazla displastik nevüsü
olan kişiler dermatologlar tarafından düzenli tarama için
randevu almalıdır. Tek bir displastik nevus için estetik bir sorun yaratmayacak
ise cerahi olarak çıkarılması tavsiye edilir. Ailesinde melanom öyküsü ile beraber beşten fazla displastik nevusu olan
kişiler, birkaç ayda bir cilt muayenesi yaptırmalıdır. Displastik nevuslu kişilerde , nevusun
renginde, boyutunda, şeklinde, dokusunda veya yükseklikliğinde değişiklikler görülürse; nevüs üzerinde kuru veya pullu bir cilt
tabakası gelişirse; bende sertleşme veya topaklanma (nodül) gözlenirse ;
kaşıntı veya tahriş olmuş gibi bir his ortaya çıkarsa ; bende kanama veya sıvı sızması oluşur ise ,
cilt kanseri taraması için hekime müracaat etmelidir.
ESTET, Yıldızposta Cad. Ayyıldız Sitesi A Blok, Gayrettepe - İstanbul
Yorumlar
Yorum Gönder