Biyopsi : Tanıya Giden Yol
Biyopsi : Tanıya Giden Yol
"Biyopsi" değişik yöntemlerle insan bedeninden doku
örneği alınması ve mikroskop altında incelenmesi işleminin genel adıdır.
Hastalıkların teşhisinde en güvenilir yöntemdir ve kimi zaman
korkunun da eşlik ettiği "heyecanlı bir bekleyiş" tir. Biyopsi
korkunun sebebi "aman bıçak değmesin,yayılır" söylentisi yanında
teşhisin “kötü çıkma endişesi” dir.Kentleşme ve bilgiye kolay ulaşma “biyopsi
yaptırma korkusu” nu nispeten azaltmıştır.Muayene ya da benzeri incelemelerle
tanı konulamayan, kanserden şüphelenilen durumlarda veya kanseri dışlamak için
biyopsiye başvurulur. Hekim biyopsi için hangi yöntemin uygun olduğuna karar
vermelidir. Doğru yerden ve yeterli miktarda ÖRNEK (parça) alınmalı, uygun sıvı
içinde patoloji laboratuvarına ulaştırılmalı ve kurallara uygun şekilde
laboratuvarda işleme tabi tutulmalıdır. Sanılanın aksine ,biyopsi süreci tanıya
ulaşmada ve tedaviyi yönlendirmede en önemli dönemdir ve konusunda uzman
kişiler tarafından yapılmalıdır.Bu süreci yanlış yönetmenin, kanser hastasında
teşhisi,tedavi planını ve lokal kontrol oranlarını etkiler.
Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve klinik muayenesinin
yapılması, tanı ve ayırıcı tanı için uygun ve gerekli biyokimya ve radyolojik
tetkiklerden yararlanılması, tanıya giden yolda ilk basamaktır. Biyopsi
gerekiyor ise en sık kullanılan yöntem ince iğne aspirasyon biyopsisidir.
Günlük hayatta kullandığımız enjektör ve iğnesi aracılığı ile alınan örnekten
sitolojik inceleme yapılabildiği gibi, aspire edilen (emilen) materyelin
santrifuje edilmesi ile elde edilen dokudan standart doku çalışması da yapılabilir.
Kalın iğne Tru-cut biyopsi adı verilen işlem, iğneden daha kalın
bir aparat vasıtasıyla tümör içinden (koparma ile) doku alınmasıdır. Lenf
gangliyonları, meme kanseri, yumuşak doku sarkomu, akciğer vb kanserlerin
tanısında basit, kolay, çabuk,güvenilir e ekonomik bir yöntemdir. Bu işlemler
doğrudan yapılabildiği gibi,ultrasonografi,BT ve MR eşliğinde de yapılabilir.
Her iki biyopsi işleminde de tümör hücresinin çevreye bulaşması,yetersiz doku
alınması ve kanama gibi sorunlar olabilir.
Radyolojik incelemeden önce yapılan ince iğne ve tru cut
biyopsiler radyolojik görüntüyü bozabilir, dolayısıyla radyoloji uzmanının
isabetli değerlendirme şansını azaltır. Punch (panç) biyopsi, silindir
şeklindeki bir aparat vasıtası ile dokudan örnek alınmasıdır.
Deri lezyonlarında çok sık başvurulan bir işlemdir, doğru tanı
oranı yüksektir,ancak melanom şüphelenilen lezyonlardan punc biyopsi önerilmez.
Endoskopi sırasında, özel alet yardımı ile tümörden punch biyopsi yapılır.
Yukarda sıralanan yöntemler "kapalı biyopsi"dir,
Cerrahi işlemle dokudan örnek alınmasına veya tümörlü dokunun tamamının
çıkarılmasına "Açık Biyopsi" denir. Klinik muayene ve radyolojik
incelemede kuvvetli kanser şüphesi olan,yukarda tanımlanan biyopsi
yöntemlerinin uygun olmadığı veya yetersiz kaldığı hastalarda açık biyopsi
yapılır. Bu yöntemle alınan doku örneği incelenmek üzere patoloji laboratuarına
gönderilir ve birkaç gün sonra sonuç alınır. Seçilmiş hastalarda diğer bir
seçenek, kanser şüphesi taşıyan dokunun ameliyat sırasında patoloji uzmanı tarafından
incelenmesidir; ameliyat sırasında yapılan patoloji inceleme işlemine donmuş
kesi (frozen section) veya imprint (damgalama) adı verilir. Ameliyat sırasında
yapılan patoloji incelemesi sonucu kanser tanısı konur ise gerekli ameliyat
yapılabilir. Kimi zaman ameliyat sırasında yapılan patoloji incelemesi ile tanı
konamayabilir, karar verilemeyebilir veya kanser var olmasına rağmen
"Tümör Görülmedi" raporu verilebilir, bu takdirde kesin sonuç için
ayrıntılı patoloji inceleme sonucunu beklemek gerekir. Ayrıntılı patoloji
incelemesinde kanserli dokudan çok sayıda kesit yapılması yanında kullanılan
özel boyalar da kesin tanı konmasına yardımcı olur.
Basit görülen bir biyopsi işleminin , bu konuda uzman olan
kişilerce yapılması ,tanı ve sonraki tedavilerin planlanması açısından
fevkalade önemlidir.Biyopsi yönteminin seçimi,ince iğne ve tru-cut biyopsilerde
iğne giriş yeri ve istikameti,açık biyopsi yapılacak ise nereden cildin
kesileceği ve kesinin istikameti ,işlem sırasında yayılma olmaması ,hasta ve hastalık
bilgilerinin,muayene bulgularının,biyopsi ayrıntılarının patoloji incelemesi
istem kağıdına yazılması ve patoloji uzmanının oriyantasyonu için işaretlenmiş
doku örneğinin uygun sıvı içersinde ve uygun zamanda patoloji laboratuarına
gönderilmesi sırasıyla ve kurallara uygun olarak yapılmalıdır. Uygun koşullarda
yapılmayan bir ,örneğin tavsiye edilmeyen cilt kesileri ile memedeki kitlenin
veya bir yumuşak doku sarkomunun tamamının biyopsi amacı ile çıkarılması
,sonraki ameliyatların güvenilirliğini etkileyebilir, ameliyatın gerektiğinden
daha geniş olmasına yol açabilir.Tümörün lokal kontrolünü olumsuz
etkileyebilir.
Hastaya yönelik işlemlerin tümü kurallara uygun olarak yapılsa da kimi zaman patolojide kesin tanı konamayabilir, ikinci patolog görüşü gerekebilir, aradaki tümörlerde “hasta yararına geniş ameliyat” yapılabilir.
ESTET, Yıldızposta Cad. Ayyıldız Sitesi A Blok, Gayrettepe - İstanbul
Yorumlar
Yorum Gönder