EL DERİSİ TÜMÖRLERİ
Cilt Kanseri Nedir?
Cilt kanseri, cildin bazı
hücrelerinde anormal bir şekilde kötü huylu bir tümör oluşturan değişikliktir.
Bu anormal hücreler deri yoluyla bitişik yapılara yayılabilir (lokal
invazyon) ,lenf bezlerine ve/veya diğer
organlara sıçrayabilir ve metastaz adı
verilen bir süreçle büyümeye /yayılmaya devam edebilir. Cilt, kanserin en sık geliştiği
vücudun en büyük organısır. Elde,
skuamöz hücreli karsinom (SHK) en sık görülen cilt kanseri türüdür, bunu bazal
hücreli karsinom (BHK) ve melanom takip eder. Kaposi sarkomu,
dermatofibrosarkoma protuberans, ter bezi tümörleri ve Merkel hücreli karsinom
(MHK) gibi başka, daha nadir cilt kanseri türleri de vardır.
Risk faktörleri nelerdir?
Skuamöz hücreli karsinom,
bazal hücreli karsinom ve melanomun tümü, kronik güneşe maruz kalma, açık veya
açık ten ve bağışıklık baskılanması ile ilişkilidir. Diğer faktörler arasında
radyasyona ve arsenik gibi belirli kimyasallara maruz kalma, yanık vb travmaya
bağlı instabil nedbeler ve xeroderma
pigmentosum ve Gorlin sendromu gibi belirli genetik durumlar yer alır. Aktinik
keratoz, kutanöz boynuzlar ve Bowen hastalığı gibi malignite öncesi lezyonlar SHK’a
dönüşebilir. Aile öyküsü ve belirli ben
türleri (benler) de melanom için bir yatkınlığı gösterebilir.
Nasıl görünüyor?
Skuamöz hücreli karsinom
(SHK) ciltte küçük sert nodüller gibi görünebilir. Genellikle kahverengi veya
ten rengindedir, kabuklanma, ülserasyon veya kanama gösterebilirler. Pullu, üst
tabaka bir deri boynuzu oluşturarak birikebilir. Kimilerinin aklına kanser
gelmez sadece iyileşmeyen bir kesik veya enfeksiyon
olduğunu sanabilir . Bazı SHK'ler büyük, mantar benzeri büyüme gibi ortaya çıkabilir.
SHK, özellikle lenf nodlarına metastaz yapma potansiyeline sahiptir.
Bazal hücreli karsinom,
klasik olarak, üzerinde telenjiektaziler (anormal yüzeysel küçük kan damarları)
bulunan, yarı saydam, inci gibi bir sınırı olan küçük, iyi tanımlanmış bir
nodül olarak tanımlanır. Bunlar da ülserleşebilir ve kronik bir yara gibi
görünebilir. Daha yavaş büyüme eğilimindedirler ve daha az metastaz yapma
eğilimi gösterirler.
Melanomlar genellikle ben
veya doğum lekesi gibi görünür, ya da sağlam deriden (DeNovo) gelişebir. Büyüme (genişleme,yükselme) , renk veya şekil
farklılıkları, düzensiz kenarlar ve/veya 6 mm'den daha büyük çap gösteren
lezyonlar melanom için şüphelidir. Melanomun (Patoloji incelemesi ile belirlenen
başta Breslow kalınlığı ve ülserasyon olmak üzere ) prognostik parametrelere paralel olarak lenf
bezi ve/veya sistemik metastaz yapma potansiyeli mevcuttur. Yani >4 mm ve
ülserasyon tespit edilen melanomda lenf bezi ve uzak metastaz riski daha
yüksektir.
Teşhis
Lezyonun varlığını ve
değişimleri genellikle hasta bilir ve
hekime müracaat eder. Kimi zaman başka
bir nedenle gittiği doktor tesadüfen fark eder. Dikkatli öykü alınır ve fizik muayene (gözle,elle,dermoskop
vb)yapılır.Lezyonun habis olduğunu doğrulamak için biyopsi gereklidir; büyük bir lezyonun sadece küçük bir kısmı
alınarak (punch ve insizyonel biyopsi) veya küçük bir lezyonun tamamı kesilip
çıkarılarak yapılabilir, kesin tanı patolog tarafından konur.
Lenf düğümleri, özellikle
melanom ve skuamöz hücreli karsinom için ortak bir metastaz yeri oldukları için
de incelenmelidir. Özellikle melanomda metastazı kontrol etmek için sentinel
lenf nodu biyopsisi, BT taraması ve/veya PET taraması gibi diğer
değerlendirmelere ihtiyaç duyulabilir.
Cilt Kanserinde Tedavi
Seçenekleri Nelerdir?
Standart tedavi, kanserli
dokuyu yeterli sağlam sınırlarla cerrahi
olarak çıkarılması;oluşan cerrahi yaranın deri grefti veya lokal flep kaplamasıdır. Kanserin bulunduğu yere
göre total parmak veya falanksdan lokal amputasyon yapılabilir. SHK ve
melanomda sentinel lenf nodu biyopsisi göz ardı edilmemelidir. Patoloj inceleme
sonuçlarına göre radyasyon ve/veya sistemik ilaç tedavisi gibi ek müdahaleler de
gerekebilir.
Cilt kanseri için en iyi
tedavi korunmadır. Koruyucu giysi ve güneş kremi kullanın ve diğer etken
maddelere yüksek riskli maruz kalmaktan kaçının. Ayrıca, erken teşhis ile
prognoz çok daha iyidir, bu nedenle cildinizi düzenli olarak kontrol edin ve
herhangi bir lezyonu derhal doktorunuza gösterin.
Yorumlar
Yorum Gönder